Saya Abu Nuha Nuwairah, Perunding Pewarisan Wasiyyah Shoppe Berhad sejak tahun 2022. Saya juga merupakan lepasan syariah daripada Universiti Islam Imam Muhammad ibn Saud, Riyadh. Insya Allah, saya boleh bantu tuan puan berkaitan dengan pewarisan.
Isi Kandungan
Pengenalan
Dalam perancangan harta pusaka orang Islam, pemberian harta kepada bukan waris termasuk individu bukan Islam sering menimbulkan persoalan tentang keabsahan dan pelaksanaannya menurut syarak serta undang-undang Malaysia.
Salah satu instrumen yang dibenarkan syarak untuk pemberian sebegini adalah wasiat, namun ia tertakluk kepada had 1/3 harta pusaka.
Hukum Memberi Wasiat Kepada Bukan Islam
Menurut jumhur ulama, seorang Muslim boleh mewasiatkan sehingga satu pertiga (1/3) daripada harta pusaka kepada bukan waris, termasuk bukan Islam. Ini berdasarkan hadith Rasulullah SAW:
“Sesungguhnya Allah telah memberikan kepada setiap yang berhak akan haknya, maka tiada wasiat bagi waris.” – (Riwayat Abu Daud, Tirmidzi, dan Ibnu Majah)
Namun, bagi bukan waris, termasuk bukan Islam, pemberian melalui wasiat adalah harus, asalkan tidak melebihi had 1/3 daripada harta pusaka setelah ditolak hutang dan kos pengurusan jenazah.
Prosedur Perundangan Di Malaysia
Pertama, penentuan had 1/3 sahaja.
Wasiat hanya sah untuk 1/3 daripada harta pusaka bersih (harta selepas ditolak hutang dan kos pengurusan jenazah).
Harta yang telah dihibahkan semasa hidup tidak termasuk dalam harta pusaka. Maka, 1/3 perlu dikira dari baki harta pusaka sahaja.
Kedua, pengesahan di Mahkamah Syariah.
Mahkamah Syariah mempunyai bidang kuasa untuk mengesahkan dokumen wasiat orang Islam.
Sekiranya Mahkamah Syariah mengesahkan wasiat itu sah, maka ia boleh dilaksanakan kepada penerima bukan Islam.
Ketiga, Probate di Mahkamah Tinggi.
Setelah mendapat pengesahan wasiat dari Mahkamah Syariah, permohonan untuk mendapatkan probate boleh dibuat di Mahkamah Tinggi Sivil.
Mahkamah Tinggi Sivil akan mengiktiraf wasiat tersebut dan mengeluarkan probate, yang membolehkan pemindahan harta kepada penerima bukan Islam dijalankan.
Proses ini mestilah mematuhi Akta Wasiat 1959 (Will Act), terutama dari segi bentuk dan kelengkapan wasiat.
Keempat, isu bidang kuasa mahkamah.
Walaupun penerima adalah bukan Islam, Mahkamah Syariah tetap mempunyai bidang kuasa ke atas pewasiat Muslim, selagi berkaitan dokumen wasiat tersebut.
Selepas sah, Mahkamah Tinggi Sivil akan menguruskan pemindahan hak milik harta (contohnya, sign Borang 14A bagi hartanah).
Perhatian Khusus
Jika seseorang telah menghibahkan sebahagian besar hartanya semasa hidup, wasiat 1/3 perlu dikira daripada baki harta pusaka, bukan keseluruhan aset asal.
Perlu berhati-hati agar tidak melebihi had 1/3, kerana lebihan itu tidak sah melainkan dengan persetujuan waris.
Kesimpulan
- Pemberian harta kepada bukan Islam oleh seorang Muslim boleh dilakukan melalui wasiat selagi dalam had 1/3.
- Proses pelaksanaannya memerlukan pengesahan Mahkamah Syariah dan seterusnya pelaksanaan probate di Mahkamah Tinggi Sivil.
- Penting untuk memastikan semua prosedur sah di sisi syarak dan undang-undang sivil.