Saya Abu Nuha Nuwairah, Perunding Pewarisan Wasiyyah Shoppe Berhad sejak tahun 2022. Saya juga merupakan lepasan syariah daripada Universiti Islam Imam Muhammad ibn Saud, Riyadh. Insya Allah, saya boleh bantu tuan puan berkaitan dengan pewarisan harta.
Isi Kandungan
Pendahuluan
Dalam dunia perancangan harta Islam, hibah menjadi pilihan popular bagi pemilik harta yang mahu memastikan agihan dibuat semasa hayat, dengan niat kasih sayang dan perlindungan kepada penerima. Namun, ramai masih keliru tentang aspek duti setem yang dikenakan ke atas dokumen hibah.
Satu perkara penting yang perlu difahami ialah:
Penyeteman dokumen hibah adalah secara ad valorem, bukan fixed duty.
Apa Maksud Ad Valorem?
Ad valorem bermaksud “berdasarkan nilai semasa”. Maka, duti setem dikenakan mengikut nilai pasaran semasa harta yang dipindahkan, bukan jumlah yang dinyatakan dalam dokumen (kerana hibah selalunya tidak melibatkan sebarang bayaran).
Kenapa Hibah Dikenakan Duti Setem Ad Valorem?
Pertama, hibah adalah pemindahan hak milik.
Walaupun hibah diberi secara percuma (tanpa balasan), ia tetap merupakan satu bentuk pemindahan hak milik harta daripada pemberi kepada penerima. Dalam konteks undang-undang Malaysia, ini termasuk dalam kategori “conveyance on sale or transfer” seperti yang diperuntukkan dalam Jadual Pertama Akta Setem 1949.
Kedua, Akta Setem tidak membezakan hibah dan jual beli.
Tiada pengecualian khusus bagi hibah dalam Akta Setem. Asalkan wujud pemindahan hak milik melalui dokumen sah, maka duti setem akan dikenakan mengikut nilai pasaran semasa harta tersebut, walaupun tiada wang yang dibayar.
Ketiga, amalan & ketetapan LHDN.
Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN) telah menyatakan secara rasmi bahawa hibah dikategorikan sebagai dokumen pemindahan (instrument of transfer). Maka, ia tertakluk kepada duti setem ad valorem sama seperti transaksi jual beli.
Dalam proses perfection of transfer di pejabat tanah, LHDN akan menilai semula nilai pasaran semasa hartanah sebagai asas kiraan duti setem.
Adakah Terdapat Pengecualian Duti Setem Untuk Hibah?
Ya, terdapat pengecualian dan remisi tertentu di bawah Akta Setem 1949, bergantung kepada hubungan antara pemberi dan penerima hibah:
Pertama, Seksyen 15 & 15A Akta Setem 1949.
- Untuk pemindahan harta antara suami dan isteri, atau
- antara ibu bapa dan anak,
…pemohon boleh memohon remisi atau pengecualian penuh/sebahagian duti setem, tertakluk kepada kelulusan pihak LHDN dan bukti dokumen yang lengkap.
Kedua, Seksyen 80 Akta Setem 1949.
- Memberi kuasa kepada Menteri Kewangan untuk mengecualikan duti setem atas alasan kepentingan awam atau kes khas.
Namun, permohonan remisi atau pengecualian ini tidak diberikan secara automatik dan perlu melalui proses rasmi.
Kenapa Perkara Ini Penting Untuk Diketahui?
Banyak kes berlaku di mana pewaris atau penerima hibah terkejut apabila dikenakan jumlah duti setem yang tinggi sewaktu menguruskan dokumentasi pindah milik.
Tanpa perancangan awal, ia boleh menyebabkan:
- Proses hibah tertangguh.
- Beban kewangan tidak dijangka.
- Kegagalan lengkapkan pemindahan di pejabat tanah.
Tip Perancangan
Sebelum menandatangani dokumen hibah, pastikan anda:
- Mendapatkan anggaran nilai pasaran semasa harta.
- Menilai jumlah duti setem yang dijangka.
- Berunding dengan perunding harta pusaka atau peguam.
- Memohon pengecualian jika layak, seawal mungkin.
Penutup
Hibah adalah instrumen penting dalam perancangan harta Islam. Namun untuk menjadikannya berkesan dan sah dari sudut undang-undang, anda perlu memahami kesan kos yang terlibat, termasuk penyeteman dokumen secara ad valorem.
Satu info menarik perancangan harta di Wasiyyah Shoppe Berhad ialah tidak perlu kepada ad valorem (duti setem) kecuali beberapa produk sahaja kerana kebanyakan produk melalui kaedah turun milik dan pengesahan hibah di Mahkamah Syariah selepas berlaku kematian.
Untuk maklumat lanjut, jangan segan untuk hubungi Abu Nuha Nuwairah.
Rancanglah dengan bijak agar niat baik anda tidak terganggu oleh kekangan undang-undang dan kewangan di kemudian hari.